Makine Mühendisleri Odası (MMO) Adana Şubesi Yönetim Kurulu,  vatandaşları kömürlü sobalar, şofben kullanımı konusunda uyararak kışa girerken binalarda mutlaka baca temizliği yaptırılması gerektiğini belirtti.

Her yıl binlerce insanın soba, şofben ve bacalardan dolayı hidrokarbon içeren kömür ve doğalgaz kaynaklı karbonmonoksit zehirlenmesine maruz kaldığı ifade edilen açıklamada şu önerilerde bulunuldu:

“Soba-baca ve şofben-baca bağlantısının yanlış yapılması, sobaların yanlış yakılması ve yanlış kullanımı, baca temizliğinin yaptırılmaması, bacalar ile soba ve şofben cihazlarının standartlara uygun olmaması veya yanlış montajdan dolayı özellikle alçak basınçlı-lodoslu havaların sık yaşandığı sonbahar ve kış aylarında karbonmonoksit zehirlenmeleri artmaktadır.

Son yıllarda soba ve baca kaynaklı karbonmonoksit zehirlenmeleri ve toplu ölümlerde ciddi artışlar gözlenmektedir. Soba-baca bağlantılı olaylar zehirlenmeden, şofben-baca bağlantılı ölümler ise zehirlenme ve boğulmadan kaynaklanmaktadır.

Kokusuz, renksiz, tatsız bir gaz olan karbonmonoksit zehirlenmelerinin özellikle uykuda iken farkına varılmasının güçlüğü, bu zehirlenmeye karşı önlemlerde toplumun bilinçli olmasını gerektirmektedir.”

Açıklamada, baca, kömürlü sobalar, şofben kullanımı konusunda ise şu uyarılara yer verildi:

"Tekniğine uygun imalatı, temizliği ve bakımı yapılmayan bacalar zehirlenme ve yangınlara neden olur. Baca temizliği, sonbahar ve kış aylarına girerken yaptırılmalı; kömür gibi fazla miktarda is bırakan yakıt kullanıldığı takdirde 2 ayda bir, sıvı ve gaz gibi diğer yakıtlar kullanıldığı takdirde 3 ayda bir temizlettirilmelidir.

Bacalar standartlara uygun yaptırılmalı, baca gazlarının soğumasını azaltmak, baca tepmesini önlemek ve hava şartlarının etkisini azaltmak için bacalar mutlaka yalıtılmalı veya baca duvarı et kalınlığı en az 10 santimetre olmalıdır.

Yangın emniyeti için bacalar çatının mahyasından en az 50-80 santimetre yükseklikte olmalıdır.

İdeal yanma için etkili baca yüksekliği en az 3,5 metre, en fazla 5 metre olmalıdır.

Bacalara yağmur suları, kuşlar, ağaç yaprakları gibi şeylerin girmesini engellemek için mutlaka baca başlığı kullanılmalıdır.

Rüzgârlı havalarda hava akışı yüksekten alçağa doğru gerçekleştiği için binanın çevresinde yüksek yapılar veya ağaç gibi engellerden dolayı sık sık meydana gelen baca tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının, çatının en üst noktasından 1 m daha yüksek olması sağlanmalıdır.

Bacalar yatak odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden, havalandırma boşluklarından, çatı arasından, banyo ve tuvaletten geçirilmemelidir."

Kömürlü sobalarda dikkat edilecek hususlar

Sobada eksik yanma sonucu oluşan karbonmonoksit gibi zararlı gazlar oda içine sızdığında zehirlenmelere neden olur. Soba alımında, sobaların TSE standartlarına uygunluğuna dikkat edilmelidir. Böylece sobanın ısı verimi de elde edilir.

Yakıtın standartlara uygunluğu ve izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmaması önem taşımaktadır.

Soba aşırı doldurulmamalıdır. Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralır ve soba içinde düzensiz ısı dağılımı olacağından baca çekişi zayıflar.

İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbon monoksit zehirlenmesi riski artmaktadır. Soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalıdır. Böylece soba içinde ortaya çıkan zehirli gazlar yanarak sobayı terk ederler. Kömürü tutuşturmak için üzerine az miktarda kâğıt ya da karton ve bunların üzerine de kolay yanan çıra ve odun konulmalıdır.

Sönmekte olan sobaya tutuşması güç yakıtların koyulmaması gerekir. Yakıt iyi olsa bile yavaş yavaş ilave edilmelidir. Soba yakıtla beslenirken, yeni atılan yakıtın üzerine kor halindeki yakıttan bir miktar konulması, sobadaki yakıtın sürekli olarak üstten yanmasını sağlar.

Yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt koyulmamalıdır.

Özellikle alçak basınçlı-lodoslu havalarda ölüm olayları artmaktadır. Bacalar standartlara uygun değilse alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalıdır.

Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine haiz olup olmadığına, garantilerine ve garanti sürelerine dikkat edilmelidir.

Alınacak cihazın kapasitesinin kullanılacak mekana uygunluğu incelenerek karar verilmelidir.

Binaların Yangından Korunması yönetmeliklerine mutlaka uyulmalıdır.  (İLKHA)